Πολιτισμός είναι η ποιότητα της καθημερινής ζωής των ανθρώπων σε όλες τις εκφράσεις της. Η ποιότητα των αναγκών, των αναστοχασμών και των οραμάτων. Η ποιότητα της κατοικίας, της γειτονιάς, της πόλης και του περιβάλλοντα φυσικού χώρου. Η ποιότητα της εργασίας, της ανάπαυσης και του ελεύθερου χρόνου. Η ποιότητα των ανθρώπινων σχέσεων και των κοινωνικών δομών.Πολιτισμός είναι η γλώσσα, τα ήθη και έθιμα, η παιδεία, η εργασία, η ψυχαγωγία, η σωματική και ψυχική υγεία, οι θεσμοί συμμετοχικής δημοκρατίας.Πολιτισμός είναι κάθε μορφή τέχνης, με έμφαση στην πρωτογενή και ερασιτεχνική δημιουργία.Πολιτισμός είναι μια συνεχής πορεία απελευθέρωσης του ατόμου και των κοινωνιών. Μια πορεία αυτογνωσίας και συνάντησης με το διαφορετικό (φυλή, φύλο, θρησκεία, συνήθεια, τόπο).Πολιτισμός είναι η ιστορική μνήμη, ο αναστοχασμός και η δημιουργική σύνδεση με το σήμερα.Πολιτισμός,είναι μια μεγάλη ομπρέλα που χωράει από κάτω της, όλες τις πτυχές της ανθρώπινης ύπαρξης, από τη παρακολούθηση ή το ανέβασμα μιας θεατρικής παράστασης μέχρι τον κάδο απορριμμάτων/ανακύκλωσης και το περιεχόμενό του.Πολιτισμός θα πει να γιατρεύεις πληγές, που άνοιξαν και ανοίγουν τα απάνθρωπα μοντέλα καπιταλιστικής εκμετάλλευσης ανθρώπων και φύσης. Τα μοντέλα αλλοτρίωσης, μαζικοποίησης και υπερσυγκέντρωσης.Πολιτισμός είναι να φροντίζεις την αυλή σου, το χωριό σου, την γειτονιά και την πόλη σου, να έχεις πεζοδρόμια να περπατάς, στέγαστρα να περιμένεις, πλατείες να ρεμβάζεις, παιδικές χαρές, προσβάσιμες ακρογιαλιές, ρέματα, δάση και βουνά να σε βρίσκουν, εργαστήρια και χώρους δημιουργίας για όλες τις τέχνες.Πολιτισμός είναι να υπερασπίζεσαι τα «κοινά αγαθά», στη ζωή και στην τέχνη, να συναντάς τους άλλους και τη φύση, να στοχάζεσαι μια καλύτερη ζωή>Εκκινώντας από τις διαχρονικά πανανθρώπινες αξίες της αριστεράς και των κινημάτων, για την πόλη, τους πολίτες, τις ιδέες και τις δράσεις. Φίλοι και φίλες, έξοδον επιχειρούμε με την πολιτισμική μας συλλογικότητα/ιστοσελίδα. Το όνομα αυτής, «αορτή».____*Από τα λεξικά: ΑΟΡΤΗ, η πρώτη και κυριότερη αρτηρία του σώματος. ΑΟΡΤΗ, εκφύεται από το αρτηριακό στόμιο της αριστερής κοιλίας της καρδιάς. ΑΟΡΤΗ, από εδώ διοχετεύεται το ερυθρό, πλούσιο σε οξυγόνο αίμα, σε ολόκληρο τον οργανισμό.Ιδρυτική ομάδα: Γιάννης Αναγνωστόπουλος, Μάρω Γαλάνη, Πόλυ Γεωργακοπούλου, Γιάννης Ζαρκάδης, Μαρία Κουρμπανά, Βασίλης Λαδάς, Κώστας Μαλαμής, Βαγγέλης Μαντάς, Λίλα Μιαούλη, Γιάννης Η. Παππάς, Βαγγέλης Πολίτης, Αγγελική Φραγκούλια, Βασίλης Χριστόπουλος.

Εισήγηση στην πρώτη εκδήλωση της «αορτή»
10 Νοεμβρίου 2018, στο Θέατρο ΑΓΟΡΑ

Γιάννης Ζαρκάδης

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ: «ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΜΑΣ»

Ο τίτλος «γνωρίζουμε την πόλη μας, την γειτονιά και τους γείτονές μας» καθόλου τυχαίος. Πριν πούμε ιδέες, κάνουμε σχέδια και αρχίσουμε δράσεις, ας ξεκινήσουμε με γνωριμίες και συναντήσεις με ανθρώπους και τόπους, στο μικροπεριβάλλον μας, στη πόλη μας, αλλά και στη γειτονιά των Βαλκανίων.

Γιατί μια εκδήλωση για τον ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ; Κρατάμε τον όρο αυτόν (πόλη-πολίτης-ισμός), από την μεταφορά στην νεοελληνική  του γαλλικού όρου civilization, που έκανε ο Κοραής τέλη του 18^ου αιώνα, χωρίς να εγκλωβιστούμε στον όρο «κουλτούρα». Και άρα καθρεπτίζουμε  σε αυτόν, κάθε έκφραση του ατόμου, των οργανωμένων κοινοτήτων του και των χώρων όπου βιώνεται η καθημερινότητα. Αυτή θα είναι και η οπτική μας και η δράση μας.

Είμαστε μια ομάδα δέκα και πλέον ατόμων, που μετά πολλές συναντήσεις, αποφασίσαμε, ότι δεν μας πρέπει ο ρόλος του θεατή στα τεκταινόμενα της πόλης μας. Στα μικρά και τα μεγάλα. Στο κέντρο της και τις γειτονιές της. Δεν μας πάει, τον πολιτισμό να τον ορίζουν αποκλειστικά η Πελοπόννησος, το Best και ο Καλλιτεχνικός Οργανισμός του (κάθε) Δήμου Πατρέων.

Η πολιτική απάθεια από τη μια (έχουμε προ πολλού απολέσει την ιδιότητα του πολίτη), και ο πολιτικός επαγγελματισμός από την άλλη, ο κυνισμός και η πολιτική ανευθυνότητα (για να χρησιμοποιήσω λέξεις κλειδιά του Κορνήλιου Καστοριάδη), μας απομακρύνουν όλο και περισσότερο από την φαντασίωση και τη συλλογική δράση για την θέσμιση της πόλης και της κοινωνίας που θα θέλαμε να ζήσουμε. Υπέροχοι καταναλωτές. Προϊόντων, υπηρεσιών, πληροφοριών, δομών.  Εκεί όπου εξαντλούμε την διαφορετικότητά μας και … ταυτόχρονα εξαντλούμαστε.

Να ασχοληθούμε είπαμε με τα του οίκου μας. Να συνδέσουμε και να αναπλάσουμε τον κατακερματισμένο κόσμο μας. Να αφαιρέσουμε από τους επαγγελματίες και τους μάνατζερς όλων των ειδών, στον βωμό της ιδιοποίησης και του κέρδους, τον σχεδιασμό και την υλοποίηση της καθημερινής μας ζωής. Εκμεταλλευόμενοι ανθρώπους, αισθήματα, αισθητικές, σχέσεις, ανάγκες, φυσικό πλούτο.

Γιατί πολιτισμός, για να μιλήσουμε για την πόλη μας-ξεκινώντας αρνητικά- δεν είναι η φτώχεια η ανέχεια κι η επαιτεία, οι άστεγοι στην πόλη, οι απελπισμένοι πρόσφυγες στο λιμάνι, τα κάγκελα στην παραλιακή, τα βοθρολύματα στη θάλασσα, οι καταπατήσεις (αλλά και η απαξίωση) των δημόσιων χώρων είτε αφορούν ρέματα και χειμάρρους, παραλίες και άλση, πλατείες και πεζοδρόμια.

Πολιτισμός, ό,τι μας εξυψώνει ως ανθρώπινα όντα, πέραν από τις βασικές ανάγκες, σε ένα πλαίσιο ουσιαστικών σχέσεων, αλληλεγγύης, ελευθερίας, διαφορετικότητας.

Γιατί Πολιτισμός είναι, πρώτα να ξεκινήσεις να μιλάς θετικά:

πολιτισμός είναι:

·         οι μόνιμες δημοτικές-κρατικές δομές στήριξης φτωχών, ανέργων, προσφύγων και η ενσωμάτωση τους στον κοινωνικό ιστό. Η καταστολή, τα κάγκελα, ο φόβος, ο ρατσισμός και ο φασισμός αρδεύεται κυρίως από τα ελλείματα αυτά.

·         Η οργάνωση ενός μόνιμου δικτύου (από δήμο-φορείς) εθελοντισμού της προσφοράς.

·         Η κάλυψη βασικών αναγκών για όλους/ες (νερό-ρεύμα-τροφή-στέγη-μόρφωση-περίθαλψη-ψυχαγωγία-άθληση).

·         Η ανάδειξη όλης της ιστορικής (αρχαίας και σύγχρονης) πορείας της πόλης και της κάθε γειτονιάς, σηματοδοτώντας την, και για μας που ζούμε και για τους επισκέπτες.

·         Η επανακατάληψη, αλλά και η διεύρυνση και η φροντίδα, ιδιαίτερα η φροντίδα, από τους πολίτες, τα παιδιά, τους ηλικιωμένους, τους πεζούς (και ιδιαίτερα αυτούς που δυσκολεύονται), τους ποδηλάτες, τους κολυμβητές, τους ρεμβάζοντες, των καταπατημένων ( από ιδιώτες/αυτοκίνητο) ζωτικών  τους δημόσιων χώρων: πλατείες-παιδικές χαρές-πεζοδρόμια- οδοστρώματα-ακρογιαλιές-κοίτες -άλση.

·         Η ενοποίηση μιας αποσπασματικής και κατακερματισμένης πρόσβασης: με Δημοτικά Δίκτυα πεζοδρόμων-ποδηλατοδρόμων-αρχαιολογικών χώρων  και χώρων πολιτισμού (εκδηλώσεων/συναυλιακών/θεατρικών/εικαστικών/ λόγου/κινηματογράφου/βιβλιοθηκών).

·         Η ενίσχυση, η ανάδειξη και η δικτύωση όλων των μικρών ερασιτεχνικών/ημιεπαγγελματικών μορφών έκφρασης που ανθίζουν, και υπάρχουν πολλές και αξιόλογες, στο κέντρο και στις γειτονιές. Καταλαμβάνοντας επιτέλους, τον χώρο που τους αναλογεί, και στην πληροφορία και στο γίγνεσθαι της πόλης.

·         Η ανάδειξη και η φροντίδα της αναπνοής της πόλης και των πολιτών της, μέσα από την λαϊκή πρόσβαση-χρήση και προστασία (όλων των εξόδων και διόδων επαφής με το φυσικό περιβάλλον) της παραλιακής ζώνης, του Παναχαϊκού, των χειμάρρων και ρεμάτων (Χάραδρου Μίλειχου, Διακονιάρη, Γλαύκου), των αλσυλλίων και υγροβιοτόπων.

·         Η διαχείριση των βιολογικών λυμάτων, των απορριμμάτων, με επαναχρησιμοποίηση, κομποστοποίηση και ανακύκλωση στην πηγή, με μικρές μονάδες στα διαμερίσματα, και όχι φαραωνικούς ΧΥΤΑ και εργοστάσια καύσης, που μόνο…εμάς δεν θα καίνε.

Ανεκτίμητες αξίες και δείκτες πολιτισμού, δεν είναι μόνο η θεραπεία των τεχνών και των ανθρώπων, αλλά και η εικόνα ενός κάδου απορριμμάτων και ανακύκλωσης, οι χιλιάδες διάσπαρτες πινακίδες στη πόλη, ένα αυτοκίνητο στο πεζοδρόμιο ή σε διάβαση, ένα σχολείο με κάγκελα λόγχες και χωρίς πεζοδρόμια απ’ έξω, μια παιδική χαρά-ένα ρέμα και μια ακρογιαλιά, παρατημένα και καταπατημένα, ένα ερασιτεχνικό σχήμα-μια συλλογικότητα χωρίς στέγη, ένας τραυματισμένος ποδηλάτης, ένα αστικό με επιβάτες σαν σαρδέλες, ένα ξερό δέντρο έξω από το μαγαζί ή το σπίτι μας, τα τηγανέλαια στον νεροχύτη, οι τόνοι νερού που χάνονται στη θάλασσα, τα χέρσα χωράφια και τα παρατημένα δασύλλια…και θα μπορούσε ο κατάλογος να μη τελειώνει.  

Ένα είναι σίγουρο, αν η πόλη μας ήταν μια πελώρια καρδιά ενός μεγαλύτερου οργανισμού, θα είχε επανειλημμένα πεθάνει, όσες ζωές κι αν κέρδιζε στα σύγχρονα διαδικτυακά παιχνίδια. Από ανεύρυσμα αορτής. Δεν έχει ακόμη πεθάνει γιατί έχει πολλά αποθέματα, φυσικής ομορφιάς και μεμονωμένων φωτεινών παραδειγμάτων. Τρώμε από τα έτοιμα. Το φάρμακο, αναστοχασμός και δράση, ο ενεργός πολίτης, με Π κεφαλαίο. Ο ποιητής, κατά τον Αρθούρο Ρεμπώ, πέθανε στα 37 του, σαν σήμερα το 1891, θα γινόταν «προφήτης» μέσω μίας «μακράς, απέραντης και λελογισμένης απορρύθμισης όλων των αισθήσεων», υπονομεύοντας συστηματικά την καθιερωμένη και συμβατική λειτουργία τους. Ας μας είναι οδηγός, για μια νέα ματιά στην πόλη μας.

Το όνομα της ιστοσελίδας μας λοιπόν, «αορτή». Από τα λεξικά: ΑΟΡΤΗ, η πρώτη και κυριότερη αρτηρία του σώματος. ΑΟΡΤΗ, εκφύεται από το αρτηριακό στόμιο της αριστερής κοιλίας της καρδιάς. ΑΟΡΤΗ, από εδώ διοχετεύεται το ερυθρό, πλούσιο σε οξυγόνο αίμα, σε ολόκληρο τον οργανισμό. Τη λέμε πολιτισμού, όπως αυτός ορίστηκε πριν. Όχι άλλη μία πηγή πληροφορίας, αρκετός είναι ο διαδικτυακός θόρυβος, και ο ανούσιος χρόνος διαλογής. Έγνοια μας, να αποτελέσει βήμα, κριτικής, ιδεών, προτάσεων-δράσεων. Δεν θα είμαστε επετειακοί, αυτό καλύπτεται από τον ΟΗΕ, με τις παγκόσμιες μέρες του-άλλοθί του. Θα παρεμβαίνουμε συστηματικά και με άποψη… Κι αυτό όχι εν ήδη εργολαβίας, κομματικής ή ιδίου κέρδους, αλλά επειδή είναι ζήτημα επιβίωσης και μιας ποιοτικής ζωής. Εδώ και σήμερα.

Προτάσεις υπάρχουν: Μια πρώτη: για ένα μήνα δουλεύουμε με θέμα «θέλω να περπατάω στην πόλη μου» σε συνεργασία με πεζοπόρους ή αντίστοιχα με ποδηλάτες, με ειδικούς και ανειδίκευτους, με συναντήσεις- προτάσεις-δράσεις-εικονικές καταλήψεις…. Και μία δεύτερη: υιοθέτηση μιας περιοχής/γειτονιάς και σάρωσή της σε όλα τα επίπεδα που παραπάνω αναφέρθηκαν. Να γνωρίσουμε οι πολίτες την ίδια την γειτονιά μας, με έγνοια, σαν το σπίτι μας. Τελικός στόχος, μια πρόταση ανάπλασης…εκεί, της δικής μας ζωής ανάταση.

Το εάν θα πετύχει το εγχείρημα ΑΟΡΤΗ, και θα δημιουργήσει «παράδειγμα», είναι ένα στοίχημα. Κομβικό του σημείο και ζητούμενο, η δημιουργία μιας ζωντανής συντροφιάς που συνέχεια θα μεγαλώνει. Γιατί, θα μπορούσαν να γίνουν σπουδαία πράγματα, αν τη παίρναμε  αλλοιώς την ιστορία των κυκλωμάτων όπου αριστεύουμε, όπως λέει κι ο Σαββόπουλος. Για να είμαι ειλικρινής τα προγνωστικά λένε ότι θα αποτύχει…εκτός αν.