Ο ΧΡΟΝΟΣ

του Γιάννη Ζαρκάδη

 

Πόσες φορές,

πόσες φορές δεν προσπάθησα

πίσω να γυρίσω το χρόνο

να κόψω την ουρά

να λειώσω την σπονδυλική του στήλη

να δυσκολεύεται

να πέφτω επάνω του

και να τον προλαβαίνω.

Να δω εκείνο το πουλί

που σκότωσα μικρός

πίσω να ζωντανεύει

τα μαύρα πάλι να φορεί

κότσυφας κερομύτης

να μπαίνει θέρμη στο κορμί

στα πόδια του να κρατηθεί

να κλείνει ανοίγει τα φτερά

νάρχεται πίσω στον κισσό

και να τρυπώνει στο ιερό

να παίρνει τη μεταλαβιά.

Κι η πέτρα να γυρίζει

στο πετσί της σφεντόνας να φωλιάζει

γουργουρίζοντας

μετανιωμένη.

από τη συλλογή "Ο λύκος και άλλα αντισώματα" εκδόσεις τυπωθήτω- λάλον ύδωρ
εικόνα: Laura Makabreskou

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ 

Artist Andrea Kiss 

Η «Αορτή»* Πάτρας καλεί σε μια λογοτεχνική άμιλλα διηγημάτων μικρής φόρμας (flash fiction) με θέμα «Μάσκα και Πρόσωπο».

Τα μικρά διηγήματα, γραμμένα στην ελληνική γλώσσα, δεν θα ξεπερνούν τις 1200 λέξεις, και δεν θα έχουν εκδοθεί ή δημοσιευθεί σε περιοδικό, βιβλίο ή άλλο μέσο, έντυπο ή ηλεκτρονικό. Τα κείμενα θα κατατεθούν σε ηλεκτρονική μορφή, στην ηλεκτρονική διεύθυνση flashfictionaortipatras@gmail.com σε αρχεία τύπου doc, docx, ή rtf, με γραμματοσειρά Times New Roman, μεγέθους 12 στιγμών, παράγραφο με εσοχή πρώτης γραμμής και διάστιχο 1,5. Το αρχείο θα περιέχει μόνο το κείμενο με τον τίτλο του. Στο σώμα του μηνύματος (email) και μόνο σε αυτό, θα αναφέρεται απαραίτητα το πραγματικό όνομα και επώνυμο του/της συγγραφέα, καθώς επίσης το τηλέφωνο και η ηλεκτρονική διεύθυνση επικοινωνίας.

 Λήξη υποβολής των κειμένων 20 Φεβρουαρίου 2021.

Η κριτική επιτροπή θα προβεί σε επιλογή με βάση τη λογοτεχνική αξία των κειμένων. Τα επιλεγμένα κείμενα (10-20) θα αναρτηθούν στην ιστοσελίδα aortipatras.blogspot.com και θα συμπεριληφθούν σε μελλοντική ειδική έκδοση (έντυπη ή ηλεκτρονική).

Την κριτική επιτροπή αποτελούν οι λογοτέχνες:
Σπύρος Λ. Βρεττός, Σωκράτης Σκαρτσής και Έρση  Σωτηρόπουλου

  *Η «Αορτή» είναι μια πολιτισμική συλλογικότητα της Πάτρας. Η ταυτότητά της περιγράφεται στο «Μανιφέστο» του ιστολογίου της  (aortipatras.blogspot.com).

Τα παραμύθια του παππού (1): Ο δράκος της λησμονιάς

Βασίλειος Χριστόπουλος 

έργο της Κατερίνας Χριστοπούλου

-Παππού, πες μου ξανά εκείνο το παραμύθι.

-Ποιο, παιδί μου;

-Αυτό, που οι άνθρωποι ήταν κλεισμένοι στα σπίτια τους γιατί στους δρόμους κυκλοφορούσε ο κινέζικος δράκος με την κορώνα. Και όποιος μύριζε την ανάσα του αρρώσταινε βαριά.

-Πού το θυμήθηκες; Όμως δεν είναι παραμύθι. Είναι πραγματική ιστορία. Την έζησα ο ίδιος όταν ήμουν νέος.

-Από πού είπες πώς ήρθε ο δράκος;

-Από την Κίνα.

-Και τι σας έκανε αυτός ο δράκος;

-Όπως σου έχω πει, αυτός ο δράκος ξεφυσούσε μια ανάσα γεμάτη μικρόβια και ιούς. Όποιον κτυπούσε η ανάσα του, αρρώσταινε βαριά και κινδύνευε να πεθάνει ή γινόταν και αυτός σαν το δράκο. Έτσι, λοιπόν, έπρεπε να μένουμε μακριά ο ένας από τον άλλον. Βλέπεις, δεν ξέραμε, ποιος είναι μολυσμένος και ποιος όχι.

-Α, γι αυτό φορούσατε όλοι μάσκες. Έχω δει φωτογραφίες. Πλάκα είχε.

-Και δεν ήταν μόνο οι μάσκες. Η κυβέρνηση έβγαζε συνέχεια απαγορευτικά. Κλείστε τα μαγαζιά, κλείστε τα καφενεία, μην κυκλοφορείτε. Μην μαζεύεστε πολλοί μαζί. Ο ένας μακριά από τον άλλον. Κλειστείτε σπίτια σας.

-Και δεν δούλευε κανείς; Πώς ζούσατε;

-Πολλοί δούλευαν. Αυτούς ο τότε πρωθυπουργός κύριος Μ., τους έλεγε εξαρτημένους από το μιστό τους. Και τους άφηνε να στριμώχνονται στα εργοστάσια και στα λεωφορεία. Και μέσα στο στριμωξίδι η ανάσα του δράκου θέριζε.

-Τα παιδιά πήγαιναν σχολείο;

-Άλλοτε πήγαιναν, άλλοτε όχι. Αλλά και στα σχολεία στρίμωχναν πολλά παιδιά σε κάθε τάξη.

-Πέθαναν πολλοί τότε;

-Δυστυχώς ναι. Από τη μια ο δράκος, από την άλλη τα στριμωξίδια, έγινε μεγάλο κακό. Αλλά το χειρότερο ήταν πως η ανάσα του δράκου σκέπασε τον κόσμο με ένα πέπλο, ένα σύννεφο λησμονιάς. Οι άνθρωποι ξέχασαν.

-Τι ξέχασαν, παππού;

-Ξέχασαν την προηγούμενη ζωή τους. Ξέχασαν τα… πώς να στο πω, τα δικαιώματά τους. Τα πιο σημαντικά πράγματα που μέχρι τότε έδιναν νόημα στη ζωή τους.

-Τι είναι δικαιώματα, παππού; Δεν καταλαβαίνω.

-Δικαιώματα είναι να μπορεί ο καθένας να… πώς να στο πω.

-Πες μου καλύτερα τι ξέχασαν. Τι σταμάτησαν να κάνουν, από αυτά που έκαναν πριν το δράκο.

-Πάρα πολλά, σχεδόν όλα. Ξέχασαν να ζητάνε καλύτερα σχολεία για τα παιδιά, καλύτερα νοσοκομεία, περισσότερα λεωφορεία για να ταξιδεύουν με ασφάλεια. Την προστασία της δουλειάς τους. Να διεκδικούν, δηλαδή να ζητάνε κάνοντας πορείες, διαδηλώσεις, απεργίες. Άφηναν την κυβέρνηση να κάνει ότι ήθελε.

-Όλοι παππού; Κι εσύ;

-Κι εγώ, παιδί μου. Μόνο λίγοι νέοι δεν υπάκουαν και συνέχιζαν να βγαίνουν στους δρόμους. Αλλά η αστυνομία τους κυνηγούσε και τους χτυπούσε. Κι εμείς οι υπόλοιποι, αντί να τους υποστηρίζουμε που είχαν το θάρρος να το κάνουν, λέγαμε στην αστυνομία, «μπράβο, καλά τους κάνεις». Ξεχάσαμε πως πριν το δράκο πολεμούσαμε να αλλάξουμε όσα δεν μας άρεσαν, όσα μας στενοχωρούσαν. Με τη λησμονιά που έφερε ο δράκος δεν βλέπαμε τα λάθη της κυβέρνησης. Μας φαίνονταν όλα σωστά. Λέγαμε καλή είναι, προσπαθεί να μας σώσει από το δράκο. Αν κάνει και κανένα λάθος, δεν πειράζει. Μας φροντίζει. Να, θα μας φέρει και εμβόλιο. Σε τέτοια κατάντια είχαμε φτάσει.

-Καλά, παππού, μη κλαις.

-Στενοχωριέμαι, γιατί κι εγώ τότε δεν φέρθηκα σωστά.

-Μη στενοχωριέσαι, τώρα όλα τέλειωσαν. Για πες μου, όμως, όταν έφυγε ο δράκος ξαναθυμηθήκατε αυτά …τα δικαιώματα;

-Μπα, δυστυχώς όχι.

-Γιατί, παππού;

-Γιατί ο δράκος άργησε να φύγει. Και όταν έφυγε τα είχαμε εντελώς ξεχάσει.

-Και τώρα δεν έχετε … δικαιώματα;

-Ευτυχώς κάποιοι λίγοι δεν τα είχαν ξεχάσει. Άρχισαν σιγά σιγά να μιλάνε για αυτά. Εμείς ακούγαμε, ακούγαμε και λίγο λίγο μαθαίναμε. Μαθαίναμε από την αρχή, σαν τα παιδιά στο σχολείο. Αλλά αυτό... μας πήρε πολλά χρόνια.

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ

Artist Andrea Kiss 

 Η «Αορτή»* Πάτρας καλεί σε μια λογοτεχνική άμιλλα διηγημάτων μικρής φόρμας (flash fiction) με θέμα «Μάσκα και Πρόσωπο».

Τα μικρά διηγήματα, γραμμένα στην ελληνική γλώσσα, δεν θα ξεπερνούν τις 1200 λέξεις, και δεν θα έχουν εκδοθεί ή δημοσιευθεί σε περιοδικό, βιβλίο ή άλλο μέσο, έντυπο ή ηλεκτρονικό. Τα κείμενα θα κατατεθούν σε ηλεκτρονική μορφή, στην ηλεκτρονική διεύθυνση flashfictionaortipatras@gmail.com σε αρχεία τύπου doc, docx, ή rtf, με γραμματοσειρά Times New Roman, μεγέθους 12 στιγμών, παράγραφο με εσοχή πρώτης γραμμής και διάστιχο 1,5. Το αρχείο θα περιέχει μόνο το κείμενο με τον τίτλο του. Στο σώμα του μηνύματος (email) και μόνο σε αυτό, θα αναφέρεται απαραίτητα το πραγματικό όνομα και επώνυμο του/της συγγραφέα, καθώς επίσης το τηλέφωνο και η ηλεκτρονική διεύθυνση επικοινωνίας.

 Λήξη υποβολής των κειμένων 20 Φεβρουαρίου 2021.

Η κριτική επιτροπή θα προβεί σε επιλογή με βάση τη λογοτεχνική αξία των κειμένων. Τα επιλεγμένα κείμενα (10-20) θα αναρτηθούν στην ιστοσελίδα aortipatras.blogspot.com και θα συμπεριληφθούν σε μελλοντική ειδική έκδοση (έντυπη ή ηλεκτρονική).

Την κριτική επιτροπή αποτελούν οι λογοτέχνες:
Σπύρος Λ. Βρεττός, Σωκράτης Σκαρτσής και Έρση  Σωτηρόπουλου

  *Η «Αορτή» είναι μια πολιτισμική συλλογικότητα της Πάτρας. Η ταυτότητά της περιγράφεται στο «Μανιφέστο» του ιστολογίου της  (aortipatras.blogspot.com).

 Η δέσμευση του Μιχάλη Βασιλάκη

Του Βασίλη Λαδά,
ποιητή, πεζογράφου και εκ των συνηγόρων της οικογένειας Τεμπονέρα

Από τις εκδόσεις ΚΨΜ κυκλοφορεί το βιβλίο, Ο εξάντας της ζωής μας, συλλογή ομιλιών και κειμένων του  Μιχάλη Βασιλάκη για το Νίκο Τεμπονέρα. Το βιβλίο το επιμελήθηκε η σύντροφος του Βασιλάκη,  Ουρανία Μπίρμπα. Το εξώφυλλο το σχεδίασε η Εύα Τεμπονέρα, θυγατέρα του δολοφονηθέντος.           

Πρώτη ομιλία: ο επικήδειος που εκφώνησε ο Βασιλάκης τον Γενάρη του 1991 πάνω από το φέρετρο του δολοφονηθέντος καθηγητή.

Τελευταία: η ομιλία στο μνημόσυνο του 2020 στο τόπο της θυσίας. Τον Φεβρουάριο, του επώδυνου αυτού έτους που διανύουμε, έφυγε απροσδόκητα από τη ζωή ο Μιχάλης Βασιλάκης αφήνοντας πίσω του μια ζωή δεσμευμένη με τους αγώνες της αριστεράς. Το βιβλίο εκδόθηκε μετά τον θάνατό του.

Στην πρώτη επικήδεια ομιλία του ξεκινά με την επίκληση: «Νίκο ακριβέ μας σύντροφε δώσε σε μας τους συντρόφους σου του Εργατικού Αντιιμπεριαλιστικού Μετώπου αυτή την ώρα να έχουμε φωνή να σε χαιρετήσουμε. Να δώσουμε μαζί με τους μαθητές σου στον λαό μας όρκο ζωής, να υποσχεθούμε ότι όλοι εμείς οι σύντροφοι σου θα σε έχουμε καθημερινό παράδειγμα ανυποχώρητου αγώνα, ανυστερόβουλης προσφοράς και απέραντης ανθρωπιάς».

Τον όρκο αυτό ο Μ. Βασιλάκης τον τήρησε μέχρι την τελευταία του πνοή. Οι δυο τους Βασιλάκης και Τεμπονέρας, μέλη του ΚΚΕ, διεγράφησαν περί το 1985 ύστερα από διαφωνίες τους  με τη στρατηγική του κόμματος. Μαζί με πολλούς άλλους συντρόφους τους ίδρυσαν το ΕΑΜ μια δυναμική τότε οργάνωση στον συνδικαλισμό της πόλης των Πατρών. Και κάθε Γενάρη επί εικοσιεννέα έτη την ημέρα του φόνου ο Βασιλάκης ως γραμματέας του ΕΑΜ εκφωνούσε  επικήδειο λόγο στο σημείο που δολοφονήθηκε ο Τεμπονέρας. Είναι ο βασικός ομιλητής στην ετήσια επέτειο μνήμης και τιμής που συγκεντρώνει πλήθος κόσμου για να τιμήσει τον αγωνιστή Νίκο Τεμπονέρα.

Θα έλεγα πως οι ομιλίες του Βασιλάκη απευθύνονταν μεν στο πλήθος, στην ουσία τους όμως ήταν διάλογοι με τον νεκρό όπου επικαιροποιείται ο όρκος του Μ. Βασιλάκη, η δέσμευση του να ενημερώνει τον Τεμπονέρα για ό,τι συνέβη στον κόσμο το έτος που διανύθηκε από το προηγούμενο μνημόσυνο. Τους πολέμους στη Γιουγκοσλαβία, στο Ιράκ, στο Αφγανιστάν, τον πόλεμο του χρηματιστηρίου, την επέλαση του νεοφιλελευθερισμού χέρι- χέρι όταν χρειαστεί με τον φασισμό και άλλα πολλά. Έδινε όμως στον νεκρό και την ελπίδα ότι στο τέλος το δίκιο θα επικρατήσει και ότι η θυσία του δεν πήγε χαμένη.

Τι του έλεγε ο Τεμπονέρας στον μυστικό αυτόν διάλογο μόνο ο Βασιλάκης το ξέρει.

Οι ομιλίες ωστόσο μπορούν να εκληφθούν από τον αναγνώστη και ως ένα περιληπτικό χρονικό της ιστορίας μας από το 1991 και μετά ,με την έκδηλη αγωνία στις γραμμές της για τον δρόμο που πρέπει να πάρει η αριστερά.

Τον Γενάρη του 1991 που δολοφονήθηκε ο Τεμπονέρας είχε καταρρεύσει ο υπαρκτός σοσιαλισμός. Τα νεοφιλελεύθερα δόγματα εξουσίαζαν. Υπήρξαν συμβιβασμοί παντού της συστημικής αριστεράς που συνεχίζονται μέχρι και σήμερα. Παρόλα αυτά ο Μιχάλης Βασιλάκης στις ομιλίες του, στον διάλογο του δηλαδή με τον Τεμπονέρα, δεν άφηνε την αγωνία του να κυριαρχήσει προείχε το κουράγιο από την αποθάρρυνση, ο αγώνας από την περιθωριοποίηση.

Πέρα από αυτήν την παραμυθητική επαγρύπνηση των ομιλιών του Βασιλάκη, οι συνεντεύξεις και οι καταθέσεις του στα δικαστήρια στις δίκες για τον φόνο, που περιέχονται  κατά χρονολογική σειρά κι αυτές στο βιβλίο, αποκαλύπτουν τις ομοιότητες που έχουν  οι δολοφονίες Τεμπονέρα - Φύσσα. Και οι δυο από τάγματα εφόδου. Μόνο που το τάγμα εφόδου το 1991 ήταν ενταγμένο στο κόμμα της Νέας Δημοκρατίας, καίτοι τα μέλη του στην πλειοψηφία τους προέρχονταν από το διαλυθέν Παπαδοπουλικό  κόμμα - εθνική παράταξη(με  7% στις εκλογές παρακαλώ τότε ). Η Νέα Δημοκρατία το 1991 ,επί Κων/νου Μητσοτάκη, για λόγους πολιτικής σκοπιμότητας πρόσφερε κυνική βοήθεια και συμπαράσταση στους υπαίτιους του φόνου παρ' ότι οι μαρτυρίες για το χέρι που σούβλισε τον Τεμπονέρα στο κεφάλι ήταν ακλόνητες. Κίνησε όλο τον μηχανισμό της σε όλες τις εξουσίες για να αποπροσανατολίσει.

Προσπάθησε να εμφανίσει τον φόνο ως αποτέλεσμα συμπλοκής, όπως καλή ώρα ισχυρίσθηκαν και οι της Χρυσής Αυγής ότι συνέβη με την δολοφονία του Παύλου Φύσσα. Επιπλέον πέτυχε μέσω των παρεμβάσεων της, να επιτύχει ώστε να μην οδηγηθούν στο δικαστήριο ως υπαίτιοι του φόνου και οι συνεργάτες του αυτουργού που ήταν δίπλα του όταν δολοφονούσε. Τα στοιχεία που παραθέτει ο Βασιλάκης στις συνεντεύξεις του κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου ως προς το ενδεχόμενο  ότι -αν χρειασθεί- θα υπάρξει και πάλι σύμπλευση απροκάλυπτη νεοφιλελεύθερων και φασιστών παίζοντας ο καθ' ένας τον ρόλο του.

Έτσι όπως τρέχει το βιβλίο με τις 29 ομιλίες, με έξοχους τίτλους σε κάθε κεφάλαιο και την ενδιάμεση παράθεση των συνεντεύξεων και των καταθέσεων στα δικαστήρια καθιστούν το βιβλίο χρονικό μιας εποχής με πρωταγωνιστές  δύο πρόσωπα ακέραιης ηθικής στάσης, του Μιχάλη Βασιλάκη και του Νίκου Τεμπονέρα. Διαβάζεται ακόμη και με λογοτεχνικό ενδιαφέρον, συγχωρώντας τους υψηλούς καταγγελτικούς λόγους στις ομιλίες που η αναγκαιότητα των εκδηλώσεων μνήμης και τιμής τους υπαγόρευε.

Ο Μιχάλης Βασιλάκης αποποιήθηκε πανεπιστημιακή καριέρα που είχε την δυνατότητα να ακολουθήσει κάνοντας χίλιες άλλες δουλειές. Διαγράφτηκε από το ΚΚΕ ενώ ήταν γραμματέας της οργάνωσης Πάτρας ενώ θα μπορούσε, όπως άλλοι, να ελιχθεί και να σταδιοδρομήσει.
_____
δημοσιεύτηκε στο best 3/12/20

 

Δύο ποιήματα

της Βαρβάρας Χριστιά

Εικόνα: Τάσσος (χαράκτης)

ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ

Έφυγε από το σπίτι αξύριστος.

Με μια πένα στο χέρι

και ένα βιβλίο υπό μάλης.

«Πού πας έτσι;» τον μάλωσε

η μάνα του.

…

Της τον φέραν το άλλο πρωί ξυρισμένο.

Με ένα χέρι.

Κι ένα γαρύφαλλο φυτρωμένο

στο στόμα του.

 

«Πώς θα του σταυρώσω τα χέρια;»

ούρλιαξε.

Του δίπλωσε το ένα του χέρι

στην καρδιά.

Τον φίλησε στο ξυρισμένο μάγουλο.

«Των νεκρών τα γένια κάποτε μεγαλώνουν»,

παρηγορήθηκε.

 

Κι έκλαψε το γιο της

με γαρύφαλλα δάκρυα.

 

ΤΗΝ ΕΛΕΓΑΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

Μα, εκείνος έπρεπε να την προλάβει!

Πάσχιζε να γεμίσει μ’ οξυγόνο τα πνευμόνια του

να της ουρλιάξει την αγάπη.

Μα, μύριζε ο καιρός αιθάλη, αιθάλη και μπαρούτι

και το φεγγάρι λαβωμένο πια ξεψύχαγε.

Τα κρίνα μάτωναν κι αυτά τραυματισμένα.

Τύμπανα έσκουζαν στις λεωφόρους

με τις μεμβράνες τους να πάλλονται αλλόκοτα.

Ένα ποτάμι άλικο τού μούσκευε τα πέλματα.

Χέρια μαντέμια του έκλειναν το στόμα.

Κι οι αλυσίδες του κι αυτές,

πρώτη φορά, κλαίγαν σκουριά απαρηγόρητες.

Μα, εκείνος έπρεπε να την προλάβει!

Εκείνη χάνονταν

σαν σε κινούμενη άμμο, μες στον όχλο.

Στο ένα της χέρι μια μεσίστια παντιέρα.

Στα χείλη, ένα φιλί που έχασκε ανεπίδοτο.

Μέσα στο πλήθος με τα λαρύγγια τα ξεριζωμένα.

Τρόμος, ριπές, κόσμος που έτρεχε

κι οι συμπληγάδες των καιρών που τους συνέθλιβαν.

Μα, εκείνος έπρεπε να την προλάβει!

Την ύστατη ώρα πριν να δύσει η εικόνα της,

«Ελευθερία, σ’ αγαπώ!» της φώναξε.

Μία ριπή

και ένα στερνό σπαρτάρισμα στο μάτι.

Κι ο ποιητής που έγραψε:

«Τούτο θαρρώ πως είν’ ελευθερία:

Να ’ν’ μπορετό κάθε στιγμή

τ’ όνομα της αγαπημένης σου

παντού και δυνατά να το φωνάζεις».

 

Συλλογή Ασυμφωνία τύπου Ξι, Εκδόσεις Πικραμένος 2019

 

ΤΟ ΛΕΠΤΟ ΤΗΣ ΣΙΓΗΣ

Αθανασία Δανελάτου 

εικόνα: Φτερωτή Νίκη

Φτάνουν πια τα λεπτά της σιγής!

Υπήρξαν πολλά.

Κράτησαν πολλά. Τέλος ξεχάστηκε

η φωνή. Κι όλα τα κύρια

ονόματα αφανιστήκαν σε πηγάδια.

Αποσιωπητικά.

 

Φτάνουν πια τα λεπτά της σιγής.

Βγάλε κραυγή

αν σου βαστάει. Του Ενός. Των πολλών

λεπτών. Βγάλε πολλές κραυγές.

Ασύμμετρες. Άναρθρες. Διαρκείς.

Άκρατες.

 

Να σπάσουν όλα ⋅ τα λεπτά

της σιγής.

Να βγουν οι πεθαμένοι απ΄ τα πηγάδια,

να γεμίσουν οι δρόμοι, να ξεραθούν

οι φοινικιές τα φανάρια να σβήσουν.

 

Να ρυθμίσουν την κυκλοφορία

νέα χρώματα. Να σπάσουν

τις τζαμαρίες νέοι ήχοι.

Να κυλήσουν τα θρύμματα

στους δρόμους γυαλένια σε

ματωμένη διαδήλωση

 

Να σηκωθούν οι σβέρκοι κάτω

από μπότες αστυνομικές

με ματωμένες μύτες. Να αρπάξει

η απελπισία την τριχιά απ’ το σβέρκο

και στης αλαζονείας τον αστράγαλο

τη θηλιά να περάσει

 

Να σπάσει. Ο διάολος. Το ποδάρι του.

 

© ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΔΑΝΕΛΑΤΟΥ, ΤΟ ΛΕΠΤΟ ΤΗΣ ΣΙΓΗΣ, Πάτρα, 2020.

 

 Ο «καθημερινός φασισμός» ζει ανάμεσά μας

του Κώστα Σπαρτινού

Η έκφραση «καθημερινός φασισμός» μου ήρθε στο νου μετά την ιστορική απόφαση του δικαστηρίου για την «Χρυσή Αυγή», τόσο αυτή που χαρακτήρισε το ναζιστικό μόρφωμα ως εγκληματική οργάνωση όσο και την κατάληξή της που οδήγησε την πλειοψηφία των κατηγορουμένων στη φυλακή, απορρίπτοντας τον ανασταλτικό χαρακτήρα των ποινών που πρότεινε η εισαγγελέας.  Πολλά γράφτηκαν και ειπώθηκαν για αυτή την ετυμηγορία, αναμφισβήτητα πολυσήμαντη για τη χώρα μας, την ελληνική κοινωνία αλλά και την Ευρώπη και τον κόσμο ολόκληρο που ταλανίζεται εδώ και αρκετά χρόνια από φανερές και κρυφές, φασίζουσες, φασιστικές, ρατσιστικές, σωβινιστικές δυνάμεις.

Σύσσωμο το πολιτικό σύστημα, οι κοινωνικοί φορείς, τα ΜΜΕ θριαμβολόγησαν για την απάντηση και τη νίκη της δημοκρατίας, ακόμα και κάποιοι καιροσκόποι αμφίβολου δημοκρατικού φρονήματος που είχαν «παίξει» παλιότερα με την δράση της ΧΑ για διάφορους λόγους: από υστεροβουλία, κερδοσκοπία ή αφέλεια (αν είναι εύκολο να αποδεχθεί κανείς την τρίτη εκδοχή!). Πέρα από την ειλικρίνεια όλων των θριαμβολογούντων, πέρα από την προσχεδιασμένη επικοινωνιακή προσπάθεια της Κυβέρνησης να χρησιμοποιήσει την απόφαση με τρόπο πολιτικά ευτελή και ιστορικά αναιδή για να πλήξει την αξιωματική αντιπολίτευση, θέλω να πιστεύω ότι το συνολικό μήνυμα που εκπέμφθηκε ήταν μια αναγκαία κραυγή που ελπίζω ότι ακούμπησε τη συνείδηση της πλειοψηφίας μιας κοινωνίας ταλαιπωρημένης για πολλά χρόνια από χρεοκοπίες πολλών ειδών, οικονομική και κοινωνική εξαθλίωση, αξιακή και πολιτισμική σύγχυση.

Υπήρξαν βέβαια και πάρα πολλές φωνές που σωστά επισήμαναν ότι δεν έχουμε ξεμπερδέψει με τις ιδέες που έθρεψαν το φαινόμενο της ΧΑ, ότι έχουμε μπροστά μας συνεχείς αγώνες, γιατί ο φασισμός δεν τελειώνει με μια δικαστική απόφαση.

«Καθημερινός φασισμός» ήταν ο τίτλος μιας ταινίας του Μιχαήλ Ρομ, γυρισμένης το 1965, που ξαναείδα αυτές τις μέρες στο διαδίκτυο. Η ταινία δεν επιμένει τόσο στα ιστορικά δεδομένα της ανόδου και της επικράτησης του Χίτλερ στη Γερμανία και στις μεγάλες στιγμές του πολέμου όσο στους μηχανισμούς μαζικής προπαγάνδισης, παραπλάνησης και εξαπάτησης και πώς αυτοί διαμόρφωσαν την ψυχολογία, τον συναισθηματισμό, τα πρότυπα και την καθημερινή ζωή του γερμανικού λαού. Ενός λαού ταλαιπωρημένου από τον Α΄ παγκόσμιο πόλεμο, τις επιπτώσεις της Συνθήκης των Βερσαλλιών, την παραπαίουσα Δημοκρατία της Βαϊμάρης, την οικονομική και κοινωνική εξαθλίωση. Μας βοηθά να καταλάβουμε πώς μπορεί να διολισθήσει μια κοινωνία ή ένα σημαντικό κομμάτι της και να αποδεχθεί το απάνθρωπο, το αποκρουστικό, το χυδαίο, το αυταρχικό σαν ανεκτό, κανονικό, φυσιολογικό. Να κατανοήσουμε πώς λειτουργεί και αναπτύσσεται αυτό που η Χάννα Άρεντ ονόμασε «κοινοτοπία του κακού» στο βιβλίο της «Ο Άιχμαν στην Ιερουσαλήμ». «Μισή δωδεκάδα ψυχίατροι βεβαίωσαν» λέγεται ότι αναφώνησε ένας από τους εξεταστές του Άιχμαν «ότι είναι ‘‘φυσιολογικός’’ – πιο φυσιολογικός, σε κάθε περίπτωση, από όσο είμαι εγώ ο ίδιος αφότου τον εξέτασα». Ένας φυσιολογικός άνθρωπος που μετατρέπεται σε τέρας υπακούοντας άκριτα άνωθεν εντολές.

Το κρίσιμο ερώτημα σήμερα είναι: Πόσο από αυτές τις ιδέες και σε ποια έκταση έχουν εμποτίσει την ελληνική κοινωνία και πολλές άλλες; Διαπερνώντας διακομματικά και διαταξικά το σώμα της και τη συνείδησή της; Όταν ο ρατσισμός, ο εθνικισμός, η πατριδοκαπηλία, η ομοφοβία, ο σεξισμός κυκλοφορούν απροκάλυπτα ή συγκαλυμμένα ανάμεσά μας. Όταν ακόμα και πολλοί από όσους είναι αντίθετοι με αυτά τα φαινόμενα, τα προσπερνούν από ελαφρότητα, αδιαφορία ή κόπωση; Όταν οι κατασκευασμένες ειδήσεις δεν εξοργίζουν, τα σημαντικά γεγονότα για τη ζωή των ανθρώπων επισκιάζονται από επικοινωνιακά σκουπίδια, οι εξουσίες αυθαιρετούν ως αυθέντες και δεν λογοδοτούν αλλά αντιστρέφουν ξεδιάντροπα την πραγματικότητα, λειτουργώντας ως ιδιοκτήτες του κράτους. Και μαζί τους ένας εσμός επικοινωνιολόγων, δημοσιογραφούντων, κολάκων σιτιζομένων από το πρυτανείο της εξουσίας, οι οποίοι σιγοντάρουν και χαϊδεύουν σκόπιμα, συνειδητά, ανέμελα τον «καθημερινό φασισμό». Ανατριχιάζει κανείς αν σκεφτεί ότι τα σημερινά μέσα προπαγάνδισης και μαζικής επικοινωνίας έχουν πολλαπλάσιες δυνατότητες εκείνων της εποχής του Χίτλερ και του Μουσολίνι. Τότε δεν υπήρχε ακόμα η τηλεόραση και το διαδίκτυο!

Και δεν είναι να απορεί κανείς πώς έγινε να κυβερνάνε σήμερα, εκλεγμένοι από τους λαούς τους, ένας Τραμπ, ένας Μπολσονάρου, ένας Σαλβίνι, ένας Όρμπαν και μερικοί ακόμα, νομιμοποιώντας ακροδεξιές, φασίζουσες, αντιδημοκρατικές αντιλήψεις και πρακτικές. Αρκεί το πρόσφορο έδαφος της οικονομικής και κοινωνικής εξαθλίωσης και η «κατάλληλη» ανενδοίαστη, χυδαία και αμοιβαία επωφελής συμμαχία των πολιτικών δυνάμεων με τα κέντρα που ελέγχουν την επικοινωνία. Το κατάλληλο κλειδί ξεκλειδώνει τότε την κλειδαριά και ανοίγει την πόρτα στα τέρατα.

Πρέπει να γίνει μεγάλη προσπάθεια, με την κινητοποίηση όλων των ανυστερόβουλων δημοκρατικών πολιτών, καθώς τις τελευταίες δεκαετίες το κακό έχει πολύ προχωρήσει διαβρώνοντας συνειδήσεις, θεσμούς, εξουσίες. Όπως ο κορωνοϊός κυκλοφορεί ανάμεσά μας και δεν πρέπει να ξεχνιόμαστε, έτσι κυκλοφορεί ανάμεσά μας και ο «καθημερινός φασισμός». Και πρέπει να τον αντιπαλεύουμε με καθημερινό αγώνα. Ο αγώνας αυτός αποτελεί τόσο ατομική όσο και συλλογική ευθύνη.

Κώστας Σπαρτινός, πρώην βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ
 Ο «καθημερινός φασισμός» ζει ανάμεσά μας: δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Πελοπόννησος  27/10/2020

  Louise Gluck , Μια παλιά αγάπη

του Χρήστου Τσιάμη (ανταπόκριση- Μανχάταν)

 Έγραφα για την Γκλύκ, τον Φεβρουάριο του  1987, στο λογοτεχνικό περιοδικό «η Λέξη»: «Η Louise Gluck είναι μια από τις σημαντικότερες φωνές της αμερικάνικης ποίησης όπως διαμορφώνεται σήμερα.  Η ποίηση της διακρίνεται για την αυστηρότητα της έκφρασης και τη γλωσσική της λιτότητα, τη διεισδυτικότητα των αναζητήσεων της και την τόλμη στη διατύπωση της ποιητικής ιδέας κι ενατένισης.

Τα θέματα της είναι μια σειρά προσεγγίσεων στην ουσία της ύπαρξης σε μια επίμονη προσπάθεια για διαφάνεια: σχέσεις, αγάπη, απώλεια, βία, θάνατος.  Ένας κριτικός, αναφερόμενος στην ποιητική διόραση της Gluck, παρατηρεί πως ‘είναι μεσογειακή ως προς το διαυγές περίγραμμά της, την αίσθηση του χρόνου και την εκφραστική της έμφαση στο φως σαν προϋπόθεση της ύπαρξης.’  Η ίδια η ποιήτρια εξ άλλου μας μιλάει για τη μονομανία της με τους ελληνικούς μύθους σε νεανική ηλικία και για τον ποιητή «των ταξιδιών της», αργότερα, τον Καβάφη.

Ταυτόχρονα όμως η ποίηση της Gluck έχει έναν χαρακτήρα ατόφια αμερικάνικο μιλώντας με τον τρόπο που συνόψισε ο William Carlos Williams: «οι ιδέες υπάρχουν μόνο στα πράγματα» (no ideas but in things).  Αρχίζει να διαφαίνεται πως με τη Louise Gluck έχουμε την καινούργια έκφανση της παράδοσης που οροθετείται από τον William Carlos Williams, τον Robert Lowell, την Elizabeth Bishop.

Την εποχή που τα έγραφα αυτά η Γκλύκ είχε εκδώσει τέσσερις ποιητικές συλλογές.  Σήμερα που έχει δεκατέσσερις δημιουργίες (δώδεκα συλλογές ποιημάτων και δύο τόμους δοκιμίων) δεν έχω πάρα πολλά να προσθέσω.  Εκτός από κάτι που μου έγινε γνωστό αφότου η ποιήτρια με κατεύθυνε στα δοκίμια της, χρόνια αργότερα.  Συγκεκριμένα, στην πηγή του έντονου ψυχολογικού χαρακτήρα των ποιημάτων της.  Στο δοκίμιο της «Παιδεία του Ποιητή», γράφει: «Η ανάλυση [η ψυχανάλυση, δηλαδή] με έμαθε να σκέφτομαι.  Με έμαθε να χρησιμοποιώ την τάση μου να διαφωνώ με ιδέες που εκφράζονταν για τις δικές μου ιδέες, με έμαθε να χρησιμοποιώ την αμφιβολία, να εξετάζω τον δικό μου λόγο για τις αποφυγές του και τις περικοπές του.  Μου έδωσε ένα πνευματικό πόνημα ικανό να μεταμορφώνει την παράλυση – που είναι η ακραία έκφραση της αυτοαμφιβολίας – σε διεισδυτικότητα.»  Όπως περιγράφει στο ίδιο δοκίμιο, είχε αρχίσει την ψυχανάλυση στην τελευταία τάξη του λυκείου και είχε διαρκέσει εφτά ολόκληρα χρόνια.   Μετά από αυτή την περίοδο, και την ταυτόχρονη σχεδόν παρακολούθηση μαθημάτων ποιητικής γραφής στο τμήμα Γενικών Σπουδών του πανεπιστημίου Κολούμπια υπό την καθοδήγηση, κυρίως, του ποιητή Stanley Kunitz, η Γκλύκ εκδίδει την πρώτη της ποιητική συλλογή, «Firstborn» («Πρωτότοκη»), το 1968.

Στο ίδιο δοκίμιο επίσης, του 1989, η ποιήτρια αναφέρει και το εξής: «Έχω την εντύπωση ότι η επιθυμία να κάνεις τέχνη παράγει μια συνεχή εμπειρία πόθου, μιαν ανησυχία που μερικές φορές, αλλά όχι αναπόφευκτα, εκφράζεται ρομαντικά, ή σεξουαλικά.»  Αυτή η παραπομπή και η παραπάνω, πιστεύω, θα ρίξουν κάποιο φως κατά την ανάγνωση των ποιημάτων που παρουσιάζονται εδώ.

Τα πέντε πρώτα ποιήματα είναι από την έβδομη συλλογή της Γκλύκ, «Meadowlands» (Περιοχή Λιβαδιών) του 1996, όπου με τον γνωστό της τρόπο συνδυάζει την ομηρική ιστορία του Οδυσσέα και της Πηνελόπης με το ιστορικό της κρίσης του δικού της γάμου.  Πέραν του εμφανούς, η ονομασία επίσης αναφέρεται, σκοπίμως, και στην ονομασία του γηπέδου της ομάδας αμερικάνικου φουτμπόλ ‘Οι Γίγαντες της Νέας Υόρκης’ (The New York Giants) στην πολιτεία Νιού Τζέρσυ, ακριβώς απέναντι απ’ το Μανχάταν.  Η ποίηση της Γκλυκ στο βιβλίο αυτό φαίνεται να κατεβάζει πράγματα απ’ τον αιθέρα της ψυχής και των μύθων κάτω στη λάσπη του σταδίου και στον σώμα με σώμα ανταγωνισμό.

Τα υπόλοιπα ποιήματα είναι από τις πρώτες συλλογές της ποιήτριας με τις οποίες έχω έναν νοσταλγικό δεσμό.  Κατά σειρά, δύο από την «Κατερχόμενη Μορφή» (‘Descending Figure’), δύο από το «Το Σπίτι στον Βάλτο» (‘The House on Marshland’), και το τελευταίο από τη συλλογή του 1985 «Ο Θρίαμβος του Αχιλλέα» (‘The Triumph of Achilles’).

 Σε ένα γράμμα της, τον Φεβρουάριο του 198, η σαραντατριάχρονη, τότε, ποιήτρια αποφασίζει να μου δώσει μια λίστα από “τα δικά μου αγαπημένα” ποιήματα (των πρώτων τεσσάρων συλλογών της) “σε περίπτωση που ποτέ θελήσεις να τολμήσεις να πας παραπέρα…”

Ανάμεσα τους περιλαμβάνονται και τα ποιήματα ‘Ο Κήπος’, ‘Ο Καθρέφτης’, ‘Οι μικροί μαθητές’, ‘Αγγελιοφόροι’, και ‘Μαραθώνας’, σε μετάφραση παρακάτω.  Και συνεχίζοντας με προειδοποιεί: “Favorites do change”.  Οι προτιμήσεις αλλάζουν βέβαια.

Όσο για τη μετάφραση των ποιημάτων της στα Ελληνικά, είχε γράψει: ‘…θα με ευχαριστούσε απείρως αν τα ποιήματα αυτά εύρισκαν ένα κοινό στην Ελλάδα – επί χρόνια, ο ποιητής με τον οποίον ταξίδευα μαζί ήταν ο Καβάφης.’

 Ας ταξιδέψουμε κι εμείς μαζί της τώρα!

  

Δέκα Ποιήματα

 Μετάφραση:  Χρήστος Τσιάμης

 

Τελετή 

Έπαψαν να μου αρέσουν οι αγκινάρες όταν έπαψα να τρώω

βούτυρο.  Ο μάραθος

δεν μου άρεσε ποτέ.

 Ένα πράγμα που πάντα μισούσα

σ’ εσένα: το μισώ που αρνήσαι

να έχουμε κόσμο στο σπίτι.  Ο Φλωμπέρ

είχε περισσότερους φίλους κι ο Φλωμπέρ

ήταν ένας ερημίτης.

 

Ο Φλωμπέρ ήταν τρελός: ζούσε

με τη μητέρα του.

 

Το να ζώ μ’ εσένα είναι σαν να ζώ

σε οικοτροφείο :

κοτόπουλο τη Δευτέρα, την Τρίτη ψάρι.

 

Έχω βαθιές φιλίες.

Έχω φιλίες

με άλλους ερημίτες.

 

Γιατί το αποκαλείς ακαμψία;

Δεν το λες καλύτερα μεράκι

για τελετή;  Ή η πείνα σου για το ωραίον

ικανοποιείται πλήρως από εσένα τον ίδιον;

 

Και κάτι άλλο: ονόμασε μου ένα άλλο άτομο

που δεν έχει έπιπλα.

 

Έχουμε ψάρια την Τρίτη

γιατί είναι η φρέσκια Τρίτη.  Αν οδηγούσα

θα ήταν δυνατόν να τα είχαμε άλλες μέρες.

 

Αν έχεις τόση ανάγκη

για προηγούμενο, δοκίμασε

τον Στήβενς.  Ο Στήβενς

δεν ταξίδεψε ποτέ του.  Μ’ αυτό δεν σημαίνει

ότι δεν ήξερε από ευχαρίστηση.

 

Ευχαρίστηση ίσως αλλά όχι

χαρά.  Όταν κάνεις αγκινάρες,

να τις κάνεις για τον εαυτό σου.

 

Η αποσύνδεση του Τηλέμαχου

 

Σαν ήμουν παιδί και κοίταγα

τις ζωές των γονιών μου, ξέρεις

τι σκεφτόμουνα;  Σκεφτόμουνα

σπαραχτκές.  Τώρα σκέφτομαι

σπαραχτικές, μα επίσης

παράλογες.  Επίσης

πολύ αστείες.

 

 

Η παραβολή του τέρατος

 

Η γάτα κάνει κύκλους στην κουζίνα

με ένα ψόφιο πουλί,

το καινούργιο της απόκτημα.

 

Κάποιος θα πρέπει να κάνει συζήτηση

με τη γάτα περί ηθικής καθώς αυτή

περιεργάζεται το πλαδαρό πουλί:

 

δεν τη ζούμε

τη θέληση έτσι

στο σπίτι αυτό εδώ.

 

Να το πείς αυτό στο ζώο,

με τα δόντια του ήδη βαθιά

σ’ ενός άλλου ζώου τη σάρκα.

 

.

 

Επέτειος

 

Είπα να κουβαριαστείς επάνω μου.  Αυτό όμως δεν σημαίνει

τα κρύα ποδάρια σου φαρδυά πλατιά στο πέος μου επάνω.

 

Θα πρέπει κάποιος να σου μάθει τι να κάνεις στο κρεβάτι.

Εκείνο που νομίζω όμως είναι ότι θα πρέπει

να μαζεύεις τα άκρα σου στη δική σου μεριά.

 

Κοίτα τι έκανες –

έκανες τη γάτα να μετακινηθεί.

 

Μα δεν τόθελα το χέρι σου εκεί.

Εδώ το ήθελα το χέρι σου.

 

Καλά θα κάνεις τα πόδια μου να τα προσέξεις.

Καλά θα κάνεις να τα φανταστείς

την άλλη φορά που θα δεις μια δεκαπεντάχρονη μανούλι.

Γιατί από κεί πούρχονται τα πόδια αυτά έχει πιο πολύ πράγμα.

 

 

Το τραγούδι της Πηνελόπης

 

Μικρή μου ψυχή, μικρή μου εσύ μόνιμα γδυτή,

τώρα να κάνεις ό,τι σου ορίσω, να σκαρφαλώσεις

στου έλατου τα ράφια τα κλαριά,

να περιμένεις στην κορφή, προσεχτική σαν να

φυλάς σκοπιά η να κρατάς τσίλιες. Όπου νάναι θα γυρίσει.

Αρμόζει να είσαι

γενναιόδωρη.  Γιατί και του λόγου σου δεν ήσουν

τέλεια απολύτως.  Με το κορμί σου μπελά

έχεις κάνει πράγματα που δεν θα πρέπει

να τα συζητάς στα ποιήματα.  Γι αυτό

κάλεσέ τον πάνω απ’ το απέραντο νερό, το αστραφτερό,

με το τραγούδι σου το σκοτεινό, με το αφύσικο

τραγούδι σου που γραπώνει – με πάθος πολύ,

σαν την Μαρία Κάλλας.  Ποιός

δεν θα σ’ ήθελε εσένα;  Σε τίνος την πιό δαιμονική όρεξη

θα αποτύχαινες να δώσεις απάντηση εσύ;  Όπου νάναι

θα γυρίσει απ’ οπουδήποτε πάει εν τω μεταξύ,

ηλιοκαμένος από τα χρόνια του μακριά, θέλοντας

το ψητό του κοτόπουλο.  Α, θα πρέπει να τον υποδεχτείς,

θα πρέπει να τινάξεις του δέντρου τα κλαδιά

για να του τραβήξεις την προσοχή,

όμως προσεχτικά, προσεχτικά, μήπως και

το όμορφο πρόσωπο του στραπατσαριστεί

απ’ τις βελόνες, αν πέσουν κάτω βροχή.

 

 

Ο καθρέφτης

 

Σε κοιτάζω στον καθρέφτη κι αναρωτιέμαι

τι να σημαίνει άραγε να είσαι τόσο ωραίος

και πώς και δεν αγαπάς τον εαυτό σου

μα τον κόβεις, έτσι που ξυρίζεσαι

σαν τυφλός.  Φαίνεται πως μ’ αφήνεις να κοιτάζω

για να στραφείς κατά του εαυτού σου

με μεγαλύτερη βία,

από ανάγκη να μου δείξεις ότι γδέρνεις τη σάρκα

με περιφρόνηση και χωρίς δισταγμό

ώσπου να σε δώ σωστά,

σαν άντρα που ματώνει, και όχι

την αντανάκλαση που επιθυμώ.

 

Ο κήπος 

 

Ο κήπος σε θαυμάζει.

Για χάρη σου αλείφεται με πράσινο χρώμα,

και με το εκστατικό κόκκινο των ρόδων,

για νάρθεις στο πλευρό του με τους εραστές σου.

 

Και οι ιτιές –

Κοίταξε πως τις έχει σχηματίσει αυτές τις πράσινες

τέντες της σιωπής.  Κι όμως,

χρειάζεσαι ακόμα κάτι,

το σώμα σου τόσο τρυφερό, ολοζώντανο ανάμεσα στα πέτρινα ζώα.

Παραδέξου το, είναι φριχτό να είσαι σαν κι αυτά,

άτρωτη.

 

Οι μικροί μαθητές

 

Τα παιδιά προχωρούν με τα μικρά τους σακίδια.

Και όλη μέρα οι μανάδες πασχίζουν

να μαζέψουν τα όψιμα μήλα, κόκκινα και χρυσά,

σαν λέξεις μιας άλλης γλώσσας.

 

Και στην άλλη όχθη είναι αυτοί

που περιμένουν πίσω από τα μεγάλα θρανία

να δεχτούν αυτά τα πρόσφορα.

 

Με τι τάξη βαλμένα – τα καρφιά

όπου κρεμάνε οι μαθητές

τα πανωφόρια από γαλάζιο ή κίτρινο μαλλί.

 

Και οι δάσκαλοι θα τα διδάσκουν σιωπηλά,

και οι μανάδες θα παστρεύουν τους δεντρώνες για διέξοδο,

τραβώντας τα γκρίζα κλαδιά των δέντρων με τα φρούτα

που έχουν να προσφέρουν τόσα ελάχιστα πολεμοφόδια.

 

Αγγελιαφόροι

 

Περίμενε και θα σε βρουν.

Οι χήνες που πετάν χαμηλά πάνω απ’ τους βάλτους

Κι αστράφτουνε στα μαύρα νερά.

Σε βρίσκουν.

 

Και τα ελάφια –

Τι όμορφα!

σαν να μην είναι εμπόδιο το σώμα.

Φεύγουν αργά στο ξέφωτο

μες’ από μπρούτζινα επίπεδα στο φώς του ήλιου.

 

Γιατί να στέκονταν σε τέτοια ακινησία,

αν δεν περίμεναν;

Σχεδόν μαρμαρωμένα, μέχρι που σκουριάζουν

τα κλουβιά, στον άνεμο οι θάμνοι τρέμουν,

μαζεμένοι, δίχως φύλλα.

 

Άφησέ τη λοιπόν να βγει εκείνη την κραυγή

– λύτρωση, λύτρωση – σαν το φεγγάρι

που αποσπάται από τη γη κι ανεβαίνει

ολόγιομο σ’ έναν κύκλο από βέλη

 

ώσπου φτάνουν μπροστά σου

σαν νεκρά αντικείμενα, τη σάρκα φορτωμένα

και σύ ανώτερή τους, πληγωμένη και δεσπόζουσα.

 

Μαραθώνας 

 

4.   Τραγούδι για Εμπόδια

 

Όταν με αγγίζει ο εραστής μου, αυτό που νιώθω στο σώμα

μοιάζει με την πρώτη κίνηση ενός παγετώνα πάνω στη γή,

καθώς μετακινείται ο πάγος και μετατοπίζει τεράστιους ογκόλιθους,

λόφους από βράχους κατηφείς: έτσι στα δάση τα ξεριζωμένα δέντρα

γίνονται μια θάλασσα από μέλη αποσυνδεδεμένα –

Και, όπου υπάρχουν πόλεις, λειώνουν κι αυτές,

οι κήποι που αναστενάζουν, όλες οι κοπελιές

που τρώνε σοκολάτες στις αυλές, και αργά

σκορπάνε τα χρωματιστά αλουμινόχαρτα: τότε, εκεί που ήταν η πόλη,

το ορυκτό, τα ξεθαμμένα μυστήρια:  κι έτσι βλέπω πως

ο πάγος είναι πιο δυνατός από τον βράχο, από τη σκέτη αντίσταση-

 

Έτσι, λοιπόν, για μας, στο μονοπάτι του, ο χρόνος δεν περνά,

ούτε μια ώρα.

 (από το περιοδικό Η Λέξη, τεύχος 68, 1987)
_______

 το κείμενο του Χρήστου Τσιάμη δημοσιεύτηκε στον Αναγνώστη