Κυριακή 12 Απριλίου 2020


Για το ρόλο της τέχνης |στην εποχή του κορονοϊού|
πρώτη δημοσίευση  στην «Εποχή»

του Τριαντάφυλλου Η. Κωτόπουλου




Η τέχνη είναι ένα κάποιο καταφύγιο. Όχι το μοναδικό. Από τη λογική της αλτουσεριανής «έγκλησης» μέχρι το σημερινό, σχεδόν παγκόσμιο, «οικειοθελή εγκλεισμό», η τέχνη επιχειρεί να μας προστατέψει, ως ένα βαθμό, από τον αρχέγονο τρόμο. Να εναντιωθεί στο κενό. Στην περίπτωση της «έγκλησης» ο άνθρωπος σχεδόν πείθεται πως είναι μια ελεύθερη πνευματικά οντότητα και δεν αντιλαμβάνεται τον όποιο έλεγχο των κοινωνικών δομών τού ασκείται. Στην περίπτωση του «εγκλεισμού» ο καθένας μας προσπαθεί να πείσει τον εαυτό του πως συνειδητά και θελημένα πειθαρχεί στις κρατικές επιβολές.
Οι λογοτεχνικές και ευρύτερα καλλιτεχνικές δυστοπικές αναπαραστάσεις και περιγραφές ωχριούν μπροστά στη βιωματική μετά-ανάλυση του covid19 στο 2020∙ το έτος της αριστείας κατά πολλούς. Ερμηνευτές, συνωμοσιολόγοι, γιατροί, νοσηλευτές, πρόσφυγες, άστεγοι, άνεργοι της τελευταίας στιγμής, όλοι μας πρωταγωνιστές σε πραγματικές δυστοπικές κοινωνίες.
Ο ποιητικός λόγος τον οποίο υπηρετώ από μικρό παιδί είναι το δικό μου καταφύγιο.
Ως ακαδημαϊκός δάσκαλος διαβάζω, διορθώνω, γράφω, παραδίδω μαθήματα. Ως ποιητής απολαμβάνω την ανάγνωση και τη γραφή σαν να ήταν το πρώτο μου ατέλειωτο φιλί μαζί τους. Είμαι πιο ήρεμος. Επιδιώκω αφενός τη θυμοσοφία αφετέρου τη διατύπωση με μεγαλύτερη ενάργεια του συναισθήματός μου. Όπως μας δίδαξαν ο Καβάφης και ο ποιητής Μπόρχες, δηλαδή. Με έναν ειδικό τρόπο χρήση της διάνοιας. Καμία διάθεση να αναδείξω ή να στηλιτεύσω τις ακραίες κοινωνικοπολιτικές συνθήκες που δημιουργούνται εν βρασμώ, επικαιρικά.
Στο μεταξύ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αρκετοί «καλλιτέχνες» βαυκαλίζονται πως η δική τους τέχνη καθαγιάζει τις μέρες και τις νύχτες μας. Στις δε μεταξύ τους συνομιλίες θα είχε εξαιρετικό ενδιαφέρον να δοκιμάσουμε ένα τροποποιημένο «Μπέκντελ» τεστ (Bechdel test) που να εξετάζει κατά πόσο στις κουβέντες τους αυτές δεν τονίζεται τουλάχιστον μία φορά η σπουδαία συμβολή της δουλειάς ή της πρότασής τους για τη δική μας ψυχική υγεία…
Από την «έγκληση» λοιπόν στον «εγκλεισμό» ή, για να σοβαρολογούμε, στο σπίτι –γιατί εγκλεισμό βιώνουν οι ανάπηροι συμπολίτες μας και οι κάθε είδους έγκλειστοι σε ιδρύματα– συνιστάται η ποικιλότροπη επαφή μας με την αυθεντική τέχνη.

Όχι κ. Φραμπέτι, η κόλαση δεν είναι μια βιβλιοθήκη, ούτε καν σπιτική, αλλά ναι, επιτρέψτε μου να σας παραφράσω, η δική μου κόλαση θα ήταν μια βιβλιοθήκη χωρίς καμία ποιητική συλλογή.
_____
Ο Τριαντάφυλλος Η. Κωτόπουλος είναι ποιητής και αναπληρωτής καθηγητής Δημιουργικής Γραφής και Νεοελληνικής Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο της Δυτικής Μακεδονίας


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου